آداب و رسوم شب یلدا (چیلله گئجه سی) در استان آذربایجان شرقی

به گزارش بردباری نیوز، شب یلدا در منطقه آذربایجان با عنوان چِلهَ گجسی شناخته می شود چله در این منطقه به دو بخش بؤیوک چیلله که چهل روز اول زمستان را شامل می شود و کیچیک چیلله که بیست روز بعد را شامل می شود تقسیم شده است.

در برخی از تفاسیر نیز از این شب با عنوان نهایت کشیدگی شب یاد می شود ومهمانی دادن در این شب طولانی از رسم و رسوم اصلی مردم خطه آذربایجان است.

ناغیل دئماق و ایاتی اوخوماق  در این شب مرسوم است با وجود گذشت سال ها از این رسم هنوز هم ریش سفیدان و مادر بزرگ ها در این شب بایاتی می خوانند و داستان های حماسی تعریف می کنند.

یکی از این داستان ها صحبت چله بزرگ با چله کوچک است که مادر پدر بزرگ ها همیشه می خوانند و می گویند:

چله بزرگ به چله کوچک می گوید:

من سرما را آوردم، مردم را مجبور به پوشیدن لباس‌های گرم و بر پایی کرسی و بخاری کردم،تو چه کار خواهی کرد

چله کوچک هم جواب می‌داد:

تو این همه کار کرده‌ای، پس ببین من چه خواهم کرد

چله بزرگ هم می‌گفت: تو هیچ کاری نمی‌توانی بکنی، چرا که «دالین یازدی عمرون آزدی»

بزرگ خانواده میزبان اصلی این شب است  و با شام، آجیل و میوه ها از مهمانان خود پذیرایی می کنند و  در این شب طولانی هندوانه چله  از واجبات سفره های مردم آذربایجان شرقی است چرا که در باور این منطقه خوردن هندوانه آنها را از لرز و سرمای زمستان مصون نگه می دارد. ، بزرگ تر ها در حین بریدن هندوانه می گویند قادا بلامیزی بو گئجه کسدوخ (بلایای خودمان را امروز بریدیم)  و در برخی از مناطق آذربایجان شرقی پوست هندوانه را نگه داشته و فردایش به آبی روان می اندازند و این اقدام را خوش یمن می دانند.

در قدیم قاورقا (گندم برشته با شاهدانه) بر سر سفره های چله بیش از هر چیزی خودنمایی می کرد و دورهمی های خانوادگی تا پاسی از شب با خوردم قاورما ادامه می یافت.

انگور، بادام، گردو ، لبو، سنجد و … بر سر سفره چله همیشه بوده است و رنگ و بوی خاصی به این سفره بخشیده است.

بردن هدایا به تازه عروس ها نیز از دیگر رسوم این شب است و چند روز مانده به چیلله گئجه سی  بازارهای این شهر شلوغ تر می شود و خرید برای تازه عروس و داماد ها مرسوم است.

خانواده داماد در دوران نامزدی در چیله گجسی هدایایی را با عنوان خونچا به همراه فامیل و دوست آشنایشان به خانه عروس می برند و مهمانی در منزل عروس برگزار و خانواده عروس نیز از میهمانان با هندوانه و شیرینی و آجیل پذیرایی می کنند و بعد چند روز هم خانواده عروس هدایایی را تهیه کرده و به منزل داماد می روند.

همچنین  پدر عروس  در نخستین سال ازدواج زوج های این استان، قبل از غروب آفتاب سهم دختر و دامادش را که شامل هندوانه، میوه، آجیل، شیرینی، و کادو های دیگر است به خانه دخترش می فرستد.

دادن هدیه از طرف بزرگ خانواده به کوچک تر ها نیز با عنوان چیللیک (کادو به مناسبت شب چله)  در این شب همچنان مرسوم است  و در این شب بزرگان خانواده ها به اعضای کوچکتر هدیه می دهند.

خبرنگار: اکبر بردباری

انتهای پیام