تحقق رویکرد محله محوری در ساختار مدیریت شهری

به گزارش بردباری نیوز،در این یادداشت آمده است:  در دیدگاه های جدید مدیریت شهری، برای رویایی با چالش های برآمده از رشد ابعاد شهرنشینی در طی دو دهه گذشته بیش از پیش، موضوع مشارکت شهروندان در قالب محله های شهری و شکل گیری رویکرد محله محور، در مدیریت و برنامه ریزی شهری اهمیت می یابد. این دیدگاه بدنبال بهره گیری از منابع مالی و انسانی براساس روشهایی است که اداره فرایند توسعه را به محله ها واگذار کند.

دیدگاههای اولیه، موضوع مدیریت شهری را با نگاهی ساختاری مورد بررسی قرار می­دادند و آن را در چهارچوبی سنتی و فن سالارانه تعریف می­کردند، اما در رویکردهای متاخر، با برخورداری از دیدگاه های کل نگر و فراگیر، مدیریت شهری دارای نقشی گسترده و راهبردی در توسعه شهری عمل می­کند و قائل به ارتباط متقابل و پیوند مدیریت شهری با ساختارهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است.

این دیدگاه ها با استفاده از معیارهای ملموس و عملکردی به ارزیابی نظام مدیریت شهری می­پردازند و با درنظر گرفتن فرآیندهای قدرت و سیاست و پیامدهای آن به توسعه مدیریت شهری این مفهوم را غنی تر کرده اند، همگام با این دگرگونی ها توجه و تاکید برنامه ریزی و مدیریت شهرها، بیش از هر زمان دیگری بر سطوح پایین تر و ابعاد ملموس زندگی شهری معطوف شده است و تقویت و اهمیت نقش سطوح محلی و حضور انجمن ها و نهادهای مدنی در عرصه تصمیم گیری با تکیه عمده بر نقش شهروندان و مشارکت واقعی آنها در عرصه فعالیتها و اقدامات روزمره مورد تاکید بسیاری ازصاحب نظران برنامه ریزی شهری قرار گرفته است و هدف نهایی از این گونه برنامه ریزی و مدیریت، ایجاد محله هایی پایدار، متکی بر سرمایه ها و توانایی محله ای می باشد، هر چند می­توان گرایشی دراز مدت را در برنامه ریزی و مدیریت شهری یافت که بدنبال شکل دهی و اداره شهرها برپایه جوامع در قالب محله های شهری بوده است. اما به نظر می­رسد که جریان اخیر به این گرایش حیاتی تازه بخشیده و موجب شده تا توجه به محله ها در دستور کار برنامه ریزان شهری قرار گیرد.

علل متعدد این تمایل ریشه در آن دارند که هر محله به عنوان ابزار و وسیله ای برای مدیریت شهر، ایجاد توسعه پایدار، انسجام اجتماعی و ایجاد تمایز و هویت بخشی قلمداد می­شود، علاوه بر این، توجه به محله در مقیاس اجتماعی نه صرفاً به عنوان واحد فضایی می­تواند بسیاری از مشکلات پنهان مانده از دید مدیران شهر را نمایان سازد و با تمرکز بر مقیاس خرد و استفاده از نیروهای مردمی، نقشی ارزشمند در حل معضلات شهری ایفا کند. به منظور تحقق رویکرد محله محوری در بسیاری از محلات شهری با تقویت سامانه ارتباطی و اطلاع رسانی مدیریت شهری می توان با درنظر گرفتن ملاک هایی چون : تنوع بخشی به شیوه های ارتباط و اطلاع رسانی و استفاده از شیوه های حضوری و رودررو با بهره گیری از فناوری اطلاعات در قالب پایگاه های اینترنتی، توسعه و روزآمدسازی شبکه ارتباطی و اطلاع رسانی با تمرکز بر مقیاس محله در فرآیند ارتباط و اطلاع رسانی مدیریت شهری با آموزش شیوه های مشارکت، شیوه های بهره گیری از سامانه ارتباطی و اطلاع رسانی مدیریت شهری به شهروندان در قالب کارگاه ها، نشریات و گردهمایی با تمرکز بر مقیاس محله؛ برگزاری گردهمایی های محله ای با حضور مسئولان مدیریت شهری و با هدف آگاهی بخشی در خصوص رویکرد محله محوری و ایجاد فرصتی برای تصمیم گیری درباره شیوه اجرای آن بوسیله خود اهالی؛ ایجاد شورای محله با تدوین آیین نامه انتخاب اعضای شورای محله و تصویب شورای شهر؛ اطلاع رسانی در محله، نام نویسی از داوطلبان، برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه در محله، ایجاد نهاد مدیریت شهری در مقیاس محله و حرکت به سوی برنامه ریزی مشارکتی در مقیاس محله عمل نمود. در این راستا جهت تحقق هر چه بهتر محله محوری با بهره گیری از سرمایه های محله در قالب فضاها و محل های اجتماع مردم بویژه مکان های مذهبی و مورد احترام، می­توان گام های موثرتری برداشت.

فرآیند تحقق محله محوری از تعامل بین مدیریت شهری و اهالی محله یا همکاری آنها با یکدیگر شکل می­گیرد.  باید نقش اجتماع محلی در استقبال از این رویکرد و استمرار آن مورد توجه قرار گیرد.

البته تحقق رویکرد محله محوری در ساختار مدیریت شهری باید در تمامی سازمان ها و نهادهای دخیل در امر مدیریت شهر صورت پذیرد. چنین به نظر می­رسد که این موضوع پراهمیت تنها با حرکت به سوی مدیریت یکپارچه شهری دست یافتنی است و مدیریت شهری با شناخت اصولی و درک عمیق از مزایا و ویژگی های مشارکت های محله محور، باید با عزم و اراده جدی برای دستیابی به این رویکرد از مشکلات فراروی محله محوری بکاهد و زمینه لازم برای تحقق این رویکرد را فراهم آورد.